Termietenheuvels worden wel eens bouwkundige wonderen genoemd, en terecht. Deze indrukwekkende constructies van aarde en speeksel zijn soms wel zes meter hoog. De wanden ervan zijn zo’n 45 centimeter dik en worden door de zon gebakken totdat ze zo hard zijn als beton. Sommige heuvels zijn letterlijk van de ene op de andere dag gebouwd.
De koningin
Vlak bij het middelpunt van de heuvel leeft de koningin, die elke dag een paar duizend eitjes kan leggen. Vleugelloze, blinde termietenarbeiders nemen de eitjes mee naar speciaal gebouwde cellen. Daar verzorgen ze de larven, als die eenmaal zijn uitgekomen. Maar het grootste wonder van de heuvel is misschien wel het ventilatiesysteem…
Ventilatie van een termietenheuvel
Warme lucht stijgt en door dit verschijnsel wordt de warmte, bedompte binnenlucht aan de bovenkant van de heuvel afgevoerd. Op strategische plaatsen onder in de heuvel zitten ventilatiegaten waardoor relatief frisse lucht binnenkomt. Deze stroomt via een ondergrondse kamer de heuvel in en circuleert vervolgens door de tunnels en cellen. Termieten openen en sluiten de gaten om de temperatuur waar nodig bij te stellen.
Temperatuur
De termieten hebben een constante temperatuur nodig om de schimmel te telen die als hun voornaamste voedselbron dient. Met behulp van de gereguleerde ventilatie door de kamers en tunnels wordt de temperatuur in de heuvel constant gehouden, ongeacht de wisselende omstandigheden buiten. In Zimbabwe kan de buitentemperatuur bijvoorbeeld variëren van 2 °C ’s nachts tot 38 °C overdag. Toch blijft de temperatuur binnen in de heuvel constant 31 °C.
Duurzaam gebouw
Het ontwerp van de termietenheuvel is zo indrukwekkend dat architecten een vergelijkbare techniek hebben toegepast op een kantoorgebouw in Zimbabwe. Het gebouw gebruikt slechts 10 procent van de energie die conventionele gebouwen van dezelfde afmetingen nodig hebben.
